Schending Merkenrecht in Verenigingsnaam?

[Erik 2110]

Hallo,

Mijn vraag betreft het recht op het voeren van een unieke naam voor een vereniging. Ik heb met enkele anderen het bestuur van een studievereniging overgenomen die het afgelopen jaar langzaam aan wat was uitgedoofd. Mijn medestudenten willen de "nieuwe start" onderstrepen met een naamswijziging, waar ik mijn bedenkingen over had, maar uiteindelijk mee akkoord was.

Nu hebben we een naam gekozen die al in gebruik is door een andere studievereniging, nota bene in dezelfde stad. Laten we het "studievereniging ABC" noemen in dit voorbeeld. Los van het bezwaar dat dit verwarring oplevert (zij hebben bijvoorbeeld al de naam als domeinnaam geregistreerd, en zijn de 1e 10 hits op Google) vraag ik me af of wij hun merkenrecht schenden door als gelijksoortige organisatie dezelfde naam te dragen. Een van de medebestuursleden stelde voor dit proberen te omzeilen door bij de KvK de naam van de studierichting erbij te vermelden; dus "Studievereniging (studierichting) ABC".

Mijns inziens zou deze naam alsnog een directe schending zijn copyright onder het Benelux-verdrag inzake de intellectuele eigendom. Klopt dit? Mijn zorg is dat de studievereniging die de naam eerder had de naam terugclaimt, en wij in het geval van een juridische claim zelfs aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de juridische kosten van de tegenpartij.

[Arnoud Engelfriet]

Copyright (auteursrecht) is niet aan de orde, het gaat om een naam van een vereniging. Die kan als merk gedeponeerd worden (maar dat moet dan te vinden zijn via dat Benelux-Bureau) of als handelsnaam worden erkend.

Uit Paralegal vs Juridisch Loket maak ik op dat je als stichting een handelsnaam kan hebben, mits je maar (onder andere) activiteiten ontplooit met oogmerk op materieel voordeel(*). De twee stichtingen in deze zaak deden dat niet, zodat ze geen handelsnaamrecht konden inzetten. Wel was het onrechtmatig omdat er gevaar voor verwarring werd gesticht door de sterk lijkende namen.

(*) Een vereniging of stichting mag wel degelijk winst maken, zolang ze die winst maar inzet voor haar statutaire doelen, die niet mogen zijn het verrijken van het bestuur of de leden. Zo'n vereniging kan door de belastingdienst dan als onderneming worden gezien, maar dat is een zeer complex onderwerp.

Als jullie beider namen zo dicht bij elkaar liggen, dan zou ik dringend adviseren een andere naam te kiezen. Niet zozeer vanuit juridisch oogpunt (gaat die andere club er echt over protesteren laat staan procederen) maar gewoon praktisch: je gaat post van elkaar krijgen, er gaan dingen fout met sponsors en noem maar op.
_________________
ICT-jurist, blogger en octrooigemachtigde ~ Partner bij ICTRecht.nl ~ Beheerder www.iusmentis.com

[Erik 2110]

Bedankt voor je antwoord Arnoud. De praktische argumenten heb ik al geprobeerd, maar om de een of andere reden willen die niet aanslaan, vandaar dat ik een juridisch argument zocht, omdat ik me niet kan voorstellen dat de andere studievereniging niet een of andere soort claim op de naam zou kunnen hebben.

Wat moet ik verstaan uit winst of materieel voordeel? Naast inschrijfgeld en mogelijke jaarlijkse contributie willen we ook proberen een sponsor te vinden (mogelijk een boekenhandel die ons sponsort bij de halfjaarlijkse boekenverkoop door korting te geven aan leden en sponsorgeld aan de stichting) en incidentele bijdgragen van de leden voor specifieke activiteiten. De rest van het geld komt uit subsidies.

Als ik Paralegal vs Juridisch Loket goed begrijp kunnen we waarschijnlijk dus ook niet een gelijksoortige naam hanteren, evenmin als een domeinnaam die hetzelfde of gelijksoortig is?

[Arnoud Engelfriet]

Er is geen eenduidig criterium, maar ik zou verwachten dat in de statuten dan iets staat over activiteiten waar geld mee binnenkomt en dat wordt besteed aan een bepaald doel. Je moet iets doen waar mensen geld voor betalen (naast lid worden of kosten vergoeden) en dat geld ergens aan besteden.

De verkoop van studieboeken is misschien een economische activiteit, maar de vraag is of die belangrijk genoeg is om de vereniging een handelsnaamrecht te gunnen. Als jullie vooral met subsidies en sponsors werken, denk ik niet dat je in het handelsverkeer actief bent. Organiseer je feesten met betaalde toegang, dan zou dat een handelsactiviteit kunnen zijn - mits de toegangsprijs meer dan kostendekkend is.

In de Paralegal/HJL zaak was er verwarring omdat mensen de betaalde dienst van Paralegal zouden aanzien voor de gratis dienst van HJL. Ze kunnen dan teleurgesteld zijn ("Het Juridisch Loket kost ineens geld") en dat is schade voor HJL.

Als er zoiets te verzinnen is in jullie situatie, dan heb je een juridisch punt. Maar er is een sterk tegenargument: in welke situaties verwarren mensen twee studieverenigingen? Als ik informatica ga doen, is de kans klein dat ik per ongeluk lid wordt van de rechtenvereniging. Ik vind het juridisch argument niet zo sterk dat ik daarmee de discussie zou willen ingaan.

Heeft de universiteit in kwestie een soort van federatie van verenigingen? Wellicht dat die er nog een mening over kunnen vormen, als je geen lid mag zijn van die federatie heb je echt een probleem. Of vraag het de betrokken faculteiten, die vinden het waarschijnlijk ook niet leuk als er twee verenigingen met dezelfde naam zijn.
_________________
ICT-jurist, blogger en octrooigemachtigde ~ Partner bij ICTRecht.nl ~ Beheerder www.iusmentis.com

[Erik 2110]

Opnieuw heel erg bedankt voor de reactie,

Ik vermoed dat er geen issue qua handelsnaam gaat zijn. Als er feesten worden gegeven dan is de entree in principe maximaal kostendekkend. Bij boekenverkoop zou het mogelijk zijn dat we een sponsorbedrag krijgen bij een minimale verkoop (bijvoorbeeld bij een omzet van 20.000 euro wordt 10% korting aan kopers gegeven, en 1.000 euro sponsorgeld aan de vereniging) welk bedrag dan weer ten goede zou komen aan andere activiteiten van de vereniging. Ik weet niet in hoeverre dit onder handelsactiviteiten valt. In de statuten is dit vooralsnog niet duidelijk gedefinieerd, maar de statuten worden ook aangepast.

Er is geen overkoepelend orgaan als een federatie om een beroep op te doen omdat de ene vereniging van de VU is en ander van de UvA. De verwarring gaat ontstaan wanneer de namen gaan worden opgenomen in bijvoorbeeld een almanak, op websites, in telefoonboek, of bij landelijke activiteiten als protesten of sportactiviteiten. De andere vereniging heeft al de domeinnaam (om de naam van het voorbeeld even te herhalen) studievereniging-ABC.nl, en staat met die naam ook ingeschreven bij oa. de KvK, dus denk ik niet dat we een daarop lijkende domeinnaam mogen gebruiken (bijvoorbeeld zonder streepje, of met een underscore).

De verwarring is niet zodanig dat mensen per ongeluk van de verkeerde vereniging zullen lid worden, maar beperkt beide verenigingen o.a. in het uitdragen van de naam. Het lijkt mij dat het ongeveer zoiets is als dat ik bijvoorbeeld een vereniging "milieudefensie" zou willen noemen, dan bestaat er al een vereniging die niet op winst of handel is gericht die landelijke bekendheid heeft, die zou kunnen claimen dat we ik naam verander, ondanks dat ik er geen winst mee wil maken? (en ook niet een website als milieu-defensie.nl of milieudefensienederland.nl ofzo mag registereren.) Ik kan vooralsnog niet echt een precedent hiervoor vinden.

[Erik 2110]

sorry, met het laatste voorbeeld haal ik de term vereniging door elkaar met stichting. Het is niet de bedoeling om het nog meer onnodig gecompliceerd te maken.