stemmen vanuit het buitenland

[mr. NN]

Een vriend van me zit momenteel voor zijn studie een jaar in het buitenland. Hij vraagt ziich af of hij nu wel voor de TK kan stemmen volgende maand.

Nu weet ik wel dat het mogelijk is om je te laten registreren als kiezer om dan je stem via volmacht of per brief uit te brengen, maar hoe regel je dat precies? En is dat nog wel mogelijk?

[ergo sum]

Kiezen uit het buitenland.
Registreren kan tot uiterlijk 10 oktober 2006!
_________________
Vivere est cogitare.

[Duch]

Als je indoudelijk wilt weten hoe het precies zit, dan zou je eens kunnen kijken naar een arrest wat laatst gewezen is door het HvJEG. Nederland is namelijk een paar maanden geleden veroordeeld door het Hof omdat het zijn kiesrecht voor het Europees Parlement niet goed geregeld heeft. Aangezien er een gelijkschakeling bestaat tussen kiesrecht voor het EP en voor de TK kan ik me voorstellen dat het arrest een mooi overzichtje geeft van hoe het geregeld is. Het ging met name om het stemmen vanuit een plek anders dan Nederland (ik geloof i.c. Aruba, wat technisch gezien niet het buitenland is). Ik heb zelf nog niet naar het arrest gekeken, dus ik weet niet exact wat erin staat, maar ik denk dat het wel nuttig is.

Overigens weet ik wel zeker dat Nederlanders die verblijven in het buitenland kunnen stemmen (maar dat gaf e.s. hierboven ook al aan).
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[bona fides]

[Duch]

Zie over het laatste arrest van het HvJEG ook recht.nl (gratis voor studenten).

Het zaaknummer van die eerdere zaak weet ik zo niet. Het zaaknummer van deze laatste zaak is C-300/04.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[BB2]

Zaak C-300/04 over Eman en Sevinger gaat over het kiesrecht van Antillianen en Arubanen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement. Leuk arrest, maar voor de praktische vraag hoe stemmen vanuit het buitenland in zijn werk gaat heb je er niets aan.
Toen ik in het buitenland studeerde bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2003 heb ik een huisgenoot gemachtigd om voor mij te stemmen. Daarvoor moet je wel zelf de oproepkaart ondertekenen. Als je vriend dus niet meer in Nederland komt voor de verkiezingen (in de periode dat de oproepkaart er al wel is), zou je die kaart dus op moeten sturen en door die vriend ondertekend terug moeten laten sturen o.i.d. Het echte 'stemmen vanuit het buitenland' is volgens mij lastiger, omdat de meeste studenten die een jaar naar het buitenland gaan nog wel gewoon in de Nederlandse GBA staan en niet formeel in het buitenland geregistreerd staan. Volgens mij krijg je dan dus automatisch je oproep op je Nederlandse adres en kan je niet vanuit het buitenland stemmen. Maar misschien kan iemand anders dit aanvullen, want het fijne weet ik er niet van.
Volgens mij is het ondertekenen van een volmacht in elk geval de makkelijkste oplossing.

[Duch]

[Michèle]

_________________
www.breiwinkeltje.nl

[mr. NN]

Dank voor alle interessante en leerzame reacties.

Als het om iets interessants als het kiesrecht gaat, ben ik misschien ook wel een vakidioot. Vandaar ook dat ik had toegezegd 'het wel eventjes uit te zoeken'.

[Duch]

De Kiesraad zegt er dit over. Wellicht ten overvloede, zet ik het hier toch even neer.

[bona fides]

Om het probleem op te lossen dat Nederlanders in de Antillen en Aruba niet kunnen stemmen voor het Europees parlement en Nederlanders in het buitenland wél (waarvoor blijkens C-300/04 geen rechtvaardiging bestaat) is inmiddels een wetsvoorstel ingediend ter wijziging van de Kieswet (Kamerstukken II 2007/08, 31 392). Aan Nederlanders in de Antillen en Aruba wordt nu ook het kiesrecht voor het Europees parlement toegekend.

In het NJB van deze week staat een opiniestuk waarin wordt beweerd dat de voorgestelde oplossing in strijd zou zijn met het Statuut. De Nederlandse wetgever zou niet bevoegd zijn om het kiesrecht van Nederlanders in de Antillen en Aruba te regelen.

Dat begrijp ik niet. Nederland is toch ook bevoegd om het kiesrecht voor Nederlanders in Venezuela te regelen? Het is niet zo dat Nederland nu opeens bepaalt dat de Antilliaanse autoriteiten kieshokjes gaan plaatsen. Dat dát niet kan realiseert de wetgever zich blijkens de MvT ook. In de gekozen oplossing dienen Nederlanders op de Antillen die hun kiesrecht willen uitoefenen zich te registreren bij de vertegenwoordiger van Nederland in de Nederlandse Antillen onderscheidenlijk Aruba of bij B&W van Den Haag.

Uiteraard zijn de Antillen en Aruba juist niet bevoegd om zelfstandig verkiezingen te organiseren voor het Europees parlement. Zij maken immers geen deel uit van de Europese gemeenschap.

Begrijpt iemand hoe de gewijzigde Kieswet in strijd zou kunnen zijn met het Statuut?
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.

[Duch]

Ik weet niet precies hoe het zit, maar volgens mij moet je vooral het verschil tussen Venezuela en Aruba in de gaten houden. Vanuit het Koninkrijk gezien zijn Aruba en de Nederlandse Antillen namelijk geen buitenland. Ik heb het stuk nog niet gelezen, maar van wat ik ervan gehoord heb, heb ik begrepen dat de situatie die zich nu voordoet hetzelfde zou zijn als wanneer bv. Aruba zou gaan regelen hoe het Europese deel van het Koninkrijk het stemrecht t.a.v. het EP zou moeten uitoefenen.

Kennelijk zijn Aruba en de Nederlandse Antillen volgens het Statuut dus wel gewoon bevoegd het eigen stemrecht t.a.v. het EP te regelen. Wellicht is dat zo omdat de Gemeenschap zich maar zeer ten dele bezig houdt met hoe Europarlementariërs precies verkozen worden...
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[bona fides]

Aruba en de Antillen kunnen natuurlijk regelen dat stemhokjes worden geplaatst, maar zij hebben geen bevoegdheid om een uitslag vast te stellen o.i.d., want Aruba en de Antillen maken geen deel uit van de EG. (Het EG-Verdrag heeft alleen gelding voor het land Nederland, zie punt 24 van C-300/04.)

Het is Nederland dat de stemmen moet tellen, en de wetswijziging regelt niet veel meer dan dat Nederland ook de stemmen van in de Antillen en Aruba woonachtige Nederlanders gaat meetellen. Of de Nederlandse wetgever dit nu voor die Nederlanders of voor Nederlanders in Venezuela regelt, ik zie het verschil niet.

Het opiniestuk blijft vaag over waar de strijd met het Statuut dan in zou zitten. "Uit het systeem van het Statuut volgt dat het bij het kiesrecht om een autonome Landsaangelegenheid gaat." Dat zou best kunnen, maar het kiesrecht van het EP voor zover dat de EG-lidstaat Nederland aangaat, is duidelijk een (wat mij betreft autonome) aangelegenheid van het land Nederland.

Als de schrijver zou betogen dat de huidige Kieswet reeds in strijd is met het Statuut, omdat zij in Venezuela woonachtige Nederlanders in staat stelt aan verkiezingen voor het EP deel te nemen, dan zou ik zijn standpunt misschien nog kunnen volgen. Maar met de wijziging van 1985 (toen het stemrecht voor in het buitenland verblijvende Nederlanders is ingevoerd) lijkt de schrijver juist geen probleem te hebben.

"Evenmin als de wetgever van de Nederlandse Antillen mag bepalen op welke wijze Nederlanders hier te lande het kiesrecht voor het EP kunnen uitoefenen, (...)". Die vergelijking gaat niet op; de Antillen maken geen deel uit van de EG. Nederland wel. De juiste vergelijking is het verlenen van het kiesrecht aan Nederlanders in Nederland voor een hypothetisch Caraïbisch parlement.

De Kieswet kent nu al het kiesrecht voor de Tweede Kamer toe aan Nederlanders op de Antillen die 10 jaar of langer in Nederland. Volgens de schrijver gaat de vergelijking met het kiesrecht voor de Tweede Kamer echter niet op, omdat de Tweede Kamer een Nederlands orgaan is. De Tweede Kamer is inderdaad een Nederlands orgaan, maar waarom zouden de Antillen (die geen deel uitmaken van de EG) iets te maken hebben met het EP?

Ik zie nu trouwens dat het Statuut inderdaad iets regelt over verkiezingen van vertegenwoordigende lichamen:

[Duch]

Ik heb even naar punt 24 van het arrest gelezen en lees het denk ik anders dan jij (ik heb het de laatste tijd echter druk dus heb ik geen tijd genomen de rest ook te lezen). Volgens mij staat er dat het Koninkrijk der Nederlanden partij bij het verdrag en dat er slechts is goedgekeurd voor het Europese deel (lees: dat er qua werking een voorbehoud is gemaakt voor de Antillen en Aruba). Daarmee lijkt me zo dat Aruba en de Antillen door de werking van het EG-verdrag niet of nauwelijks geraakt worden (op hun LGO-status na), maar dat desalniettemin het het Koninkrijk is dat partij is bij het EG-verdrag. Internationaalrechtelijk gezien is het dan het Koninkrijk dat jegens de EG gehouden is het verdrag na te komen en hoe de interne bevoegdheidsverdeling dan zit zou voor de EG niet moeten uitmaken.
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes -

[bona fides]

Volkenrechtelijk gezien gaat het inderdaad om het Koninkrijk der Nederlanden dat partij is bij het EG-Verdrag, maar werking heeft het EG-Verdrag slechts voor het land Nederland. Statutair gezien lijkt het mij daarom dat uitsluitend het land Nederland verantwoordelijk is voor de nakoming van het verdrag.

Hmm, art. 25 lid 1 Statuut lijkt hier meer over te zeggen. Weet iemand of die bepaling van toepassing is op het EG-Verdrag? (Of is dat gewoon de basis voor de beperking "(voor Nederland)"?) Anders zijn de Antillen en Aruba mogelijk toch wel (statutair) gebonden aan het EG-Verdrag. Maar goed, daaruit volgt nog niet dat Nederland niet bevoegd zou zijn om inwoners van de Antillen en Aruba de mogelijkheid te geven via het land Nederland een stem uit te brengen bij de verkiezingen van het EP.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet.