|
|
| Auteur |
Bericht |
de Webmeester
Webmeester
Leeftijd: 42
Geslacht: 
Sterrenbeeld: 
Studieomgeving (BA): EUR
Berichten: 15631
|
 Geplaatst: do 10 aug 2006 14:31 Onderwerp: It's payback time!!! |
   |
|
De Belastingdienst gebruikt het linker plaatje in een nieuwe campagne It's payback time!!!.
Rechts een affiche van de legendarische first-person-shooter-game Duke Nukem ("Prepare yourself for total meltdown!"). Welke juridische voorwaarden zijn er verbonden aan een dergelijke campagne? Beperkt u bij het antwoord tot het IE recht.
Bron: Tentamenvraag, Boek9.nl |
|
|
|
|
 |
ergo sum
Redacteur
Leeftijd: 119
Sterrenbeeld: 
Berichten: 17065
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 14:41 Onderwerp: |
|
|
Misschien betalen ze wel gewoon netjes voor het gebruik ervan.
_________________
Vivere est cogitare.
 |
|
|
|
|
|
Suijkerbuijk
Leeftijd: 47
Geslacht:
Sterrenbeeld: 
Studieomgeving (BA): EUR
Berichten: 931
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 16:27 Onderwerp: |
|
|
Vraag is natuurlijk of het een inbreuk op het auteursrecht maakt.
Artikel 18B Auteurswet 1912:
| Quote: | | Als inbreuk op het auteursrecht op een werk van letterkunde, wetenschap of kunst wordt niet beschouwd de openbaarmaking of verveelvoudiging ervan in het kader van een karikatuur, parodie of pastiche mits het gebruik in overeenstemming is met hetgeen naar de regeld van het maatschappelijk verkeer redelijkerwijs geoorloofd is. |
Ik heb wat gezocht naar een bruikbare definitie van parodie (bijvoorbeeld in de Harry Potter /Tanja Grotter uitspraak), maar heb nog niets gevonden.
_________________
That information is on a want-to-know basis, and trust me...you don't want to know. |
|
|
|
|
|
Duch
Moderator
Leeftijd: 44
Geslacht:
Sterrenbeeld:
Studieomgeving (BA): RUG
Studieomgeving (MA): RUG
Berichten: 4351
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 16:34 Onderwerp: |
|
|
Zou het niet zo zijn dat het gebruik van het plaatje voor een eigen campagne, die verder niets van doen heeft met het spel en ook niet als een grap of wat dan ook in de richting van Duke Nukem kan worden beschouwd, uitsluit dat het hier om een parodie of karikatuur gaat?
_________________
This is a court of law young man, not a court of justice
- Oliver Wendell 'the great dissenter' Holmes - |
|
|
|
|
|
Suijkerbuijk
Leeftijd: 47
Geslacht:
Sterrenbeeld:
Studieomgeving (BA): EUR
Berichten: 931
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 16:35 Onderwerp: |
|
|
En een inbreuk op het portretrecht is ook nog mogelijk. Maar waarschijnlijk heeft de acteur wiens hoofd nu op Duke's lichaam staat hiervoor een afstandsveklaring en vergoeding gehad.
_________________
That information is on a want-to-know basis, and trust me...you don't want to know. |
|
|
|
|
|
Suijkerbuijk
Leeftijd: 47
Geslacht:
Sterrenbeeld:
Studieomgeving (BA): EUR
Berichten: 931
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 16:56 Onderwerp: |
|
|
Ah, hier heb ik een bruikbare passage gevonden in de uitspraak Gouden Gids/Yellow Bear (AT8316):
| Quote: | | Afgezien van (de afwezigheid van) humoristische bedoelingen kan in het onderhavige geval van een parodie geen sprake zijn omdat commerciële concurrentiemotieven een doorslaggevende rol hebben gespeeld en duidelijk sprake is van verwarringsgevaar, terwijl een parodie zich kenmerkt door het ontbreken van concurrentiemotieven en het ontbreken van verwarringsgevaar. |
Toegepast op de casus:
De Belastingdienst concurreert niet met de games-markt, en verwarring tussen Duke Nukem en de Belastingdienst zal niet snel optreden. Geen concurrentiemotieven of verwarringsgevaar.
En de humoristiche bedoelingen zijn ook aanwezig. De van Duke Nukem bekende kreet "It's payback time" is uit zijn verband gerukt, en in een hele andere betekenis gezet. Plus een medewerker van de Belastingdienst met het aloude saaie imago neerzetten als de stoere Duke Nukem heeft een duidelijk humoristisch element.
Volgens mij prima als zijnde een parodie te verdedigen.
_________________
That information is on a want-to-know basis, and trust me...you don't want to know. |
|
|
|
|
|
bona fides
Geslacht:
Studieomgeving (BA): UL
Studieomgeving (MA): UL
Berichten: 22893
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 21:01 Onderwerp: |
|
|
Ik waag nog even te betwijfelen dat de 3 eisen die dat arrest noemt voldoende zijn. Het zou er min of meer op neerkomen dat humor een wettelijke rechtvaardiging vormt voor inbreuken op het auteursrecht. Ik kan me zelf wel goed vinden in Duch's argument, dat de poster misschien wel humoristisch bedoeld is, maar niet met het oogmerk om een grapje op Duke Nukem te maken.
| Van Dale schreef: | pa·ro·die (de ~ (v.), ~ën/~s)
1 spottende nabootsing van iets of iem. => persiflage |
Jiskefet's Tampert was een parodie op Derrick. De belastingposter lijkt me niet net zo'n parodie op Duke Nukem, het werk lijkt me veel te veel uit zijn verband gerukt. Ik het is een grap in de richting van de belastingbetaler, niet in de richting van Duke Nukem, zou ik zeggen. Duke Nukem wordt door de belastingposter niet bespot.
In Gouden Gids/Yellow Bear (dat ging toch over Katja?) zou de eventuele humor wel betrekking hebben op het origineel. Misschien kun je zeggen dat het element humor daar wegvalt juist omdat er sprake is van concurrentiemotieven en verwarringsgevaar. Gouden Gids kon er in ieder geval niet om lachen.
Als de belastingposter inderdaad niet als parodie kan worden beschouwd, moet de belastingdienst toestemming hebben voor het gebruik. Er lijkt me in ieder geval duidelijk sprake van een inbreuk op het auteursrecht van de producent van Duke Nukem.
Of ik voor deze tentamenvraag punten zou halen weet ik alleen niet.
(Overigens stond in de Volkskrant van 1 of 2 weken geleden een aantal series filmaffiches, steeds in hetzelfde genre, steeds met enorme gelijkenis. Ik weet niet meer of in dat artikel ook het auteursrechtelijke probleem werd aangesneden.)
edit: Ik zie nu artikel 18B Aw naast parodie ook karikatuur en pastiche noemt. Van een karikatuur (overdrijving e.d.) is geen sprake. Misschien wel van een pastiche (1. slechts nabootsing van een kunstwerk; 2. artistieke imitatie waarin de stijl en de thema's van een kunstenaar worden geparodieerd)...
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet. |
|
|
|
|
|
de Webmeester
Webmeester
Leeftijd: 42
Geslacht:
Sterrenbeeld:
Studieomgeving (BA): EUR
Berichten: 15631
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 21:26 Onderwerp: |
|
|
| bona fides schreef: | | In Gouden Gids/Yellow Bear (dat ging toch over Katja?) |
Ja. En iLocal natuurlijk...  |
|
|
|
|
|
bona fides
Geslacht:
Studieomgeving (BA): UL
Studieomgeving (MA): UL
Berichten: 22893
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 21:49 Onderwerp: |
|
|
| de Webmeester schreef: | | bona fides schreef: | | In Gouden Gids/Yellow Bear (dat ging toch over Katja?) |
Ja. En iLocal natuurlijk... |
Ik begrijp niet goed waarom de rechter expliciet opschrijft dat dit niet humoristisch was. Het lijkt me nogal duidelijk dat er wel degelijk sprake is van het bespotten van de "Katja"-Gouden Gids, alleen vanwege de concurrentiemotieven en verwarringsgevaar niet "in overeenstemming met hetgaan naar de regels van het maatschappelijk verkeer redelijkerwijs geoorloofd is", zoals art 18b Aw dat zegt. Ik denk niet dat de wetgever met art 18b Aw bedoelde dat de rechter zijn persoonlijke smaak dient na te gaan.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet. |
|
|
|
|
|
Arnoud Engelfriet
Leeftijd: 49
Geslacht:
Sterrenbeeld: 
Studieomgeving (BA): UvA
Studieomgeving (MA): UvA
Berichten: 1385
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 22:56 Onderwerp: |
|
|
| bona fides schreef: | | Ik waag nog even te betwijfelen dat de 3 eisen die dat arrest noemt voldoende zijn. Het zou er min of meer op neerkomen dat humor een wettelijke rechtvaardiging vormt voor inbreuken op het auteursrecht. |
Dat lijkt me niet. Het moet niet alleen grappig (bedoeld) zijn, maar ook niet concurrerend zijn en geen verwarringsgevaar opleveren. Zeg maar, het moet wel echt een grap zijn en als grap bedoeld zijn.
Die Katja-parodie was duidelijk bedoeld om de concurrent er beter uit te laten komen. De Werther's Echte vond ik al twijfelachtiger, het verhaal dat de originele reclame daardoor onderuit werd gehaald geloof ik niet zo.
| bona fides schreef: | | Ik kan me zelf wel goed vinden in Duch's argument, dat de poster misschien wel humoristisch bedoeld is, maar niet met het oogmerk om een grapje op Duke Nukem te maken. |
Ik zou zeggen van wel. Je herkent de poster als een verwijzing naar Duke Nukem, alleen dan met een belastingambtenaar in de hoofdrol. En het grote, er dik bovenop liggende contrast tussen Duke en een belastingambtenaar maakt die verwijzing grappig.
Ik vond deze formulering uit het Tanja Grotter vonnis in 1e aanleg wel een mooie:
| Quote: |
In zijn algemeenheid kan als een parodie worden aangemerkt een bespottende (ironische) nabootsing van een werk, waarbij dat werk tot voorwerp van lachlust wordt gemaakt en waarbij het contrast met het originele werk overheerst (er dik bovenop ligt). Er moet sprake zijn van een humoristische en niet van een concurrerende bedoeling. (AF6846)
|
Wordt de Duke-poster nu voorwerp van lachlust? Ik zou zeggen van wel. Als ik nu die poster zie, moet ik gelijk weer denken aan de belastingambtenaar met zijn geldteruggeefmachine, en dat maakt de Duke toch heel wat minder stoer.
Ik zat me nog af te vragen, als dit nu geen parodie op Duke Nukem is, wat zou dan wel zo'n parodie kunnen zijn?
Arnoud |
|
|
|
|
|
cia76
Leeftijd: 88
Geslacht:
Sterrenbeeld:
Studieomgeving (BA): UvA
Studieomgeving (MA): UvA
Berichten: 1828
|
| Geplaatst: do 10 aug 2006 22:56 Onderwerp: |
|
|
| bona fides schreef: | | Ik begrijp niet goed waarom de rechter expliciet opschrijft dat dit niet humoristisch was. Het lijkt me nogal duidelijk dat er wel degelijk sprake is van het bespotten van de "Katja"-Gouden Gids, alleen vanwege de concurrentiemotieven en verwarringsgevaar niet "in overeenstemming met hetgaan naar de regels van het maatschappelijk verkeer redelijkerwijs geoorloofd is", zoals art 18b Aw dat zegt. Ik denk niet dat de wetgever met art 18b Aw bedoelde dat de rechter zijn persoonlijke smaak dient na te gaan. |
Goed punt!!  |
|
|
|
|
|
bona fides
Geslacht:
Studieomgeving (BA): UL
Studieomgeving (MA): UL
Berichten: 22893
|
| Geplaatst: vr 11 aug 2006 0:12 Onderwerp: |
|
|
| Arnoud Engelfriet schreef: | | Wordt de Duke-poster nu voorwerp van lachlust? Ik zou zeggen van wel. Als ik nu die poster zie, moet ik gelijk weer denken aan de belastingambtenaar met zijn geldteruggeefmachine, en dat maakt de Duke toch heel wat minder stoer. |
Tja, daar twijfel ik dus. Ik vind de belastingdienstposter zonder meer humoristisch, maar of ik deze nu met de Duke-poster vind spotten... eigenlijk niet. Het gebruik van een videogame-poster in een spotje van de belastingdienst vind ik meer een geval van zelfspot van de belastingdienst.
In ieder geval ben ik het wel met die "voorwerp van lachlust"-definitie eens. De humor moet dus gericht zijn op het originele werk.
| Quote: | | Ik zat me nog af te vragen, als dit nu geen parodie op Duke Nukem is, wat zou dan wel zo'n parodie kunnen zijn? |
Dan denk ik eerder aan iets dat zich richt tot het Duke Nukem-publiek, iets dat echt verwijst naar de videogamecultuur.
Maar het is heel goed mogelijk dat ik hier niet de juiste maatstaf aanleg!
Omdat smaken verschillen (ook die van rechters) moet je denk ik kijken naar de bedoeling van de maker van de beweerde parodie (en of die bedoeling ook geloofwaardig is). Heeft de belastingdienst die poster gemaakt (mede?) met het oogmerk de belastingbetaler te laten lachen om die arme Duke-poster?
En is de juiste vraag dan "met het oogmerk" of "mede met het oogmerk"? Dat maakt ook weer groot verschil. Eigenlijk denk ik dat het de bedoeling van artikel 18b Aw is om zuivere parodieën toe te staan, niet om inbreuken te rechtvaardigen die toevallig ook als parodie kunnen worden bestempeld maar die met een ander oogmerk zijn gemaakt.
Ik herhaal nog maar eens dat ik geen idee heb of ik gelijk heb. Ik heb hier geen goed boek over het auteursrecht voorhanden.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet. |
|
|
|
|
|
Michael
Studieomgeving (BA): UU
Berichten: 71
|
| Geplaatst: vr 11 aug 2006 0:22 Onderwerp: |
|
|
Naar wie/wat verwijst hanc?
_________________
beatus qui sua novit vitia. |
|
|
|
|
|
bona fides
Geslacht:
Studieomgeving (BA): UL
Studieomgeving (MA): UL
Berichten: 22893
|
| Geplaatst: vr 11 aug 2006 0:54 Onderwerp: |
|
|
| Michael schreef: | | Naar wie/wat verwijst hanc? |
Zie hier.
_________________
Hanc marginis exiguitas non caperet. |
|
|
|
|
|
Arnoud Engelfriet
Leeftijd: 49
Geslacht:
Sterrenbeeld:
Studieomgeving (BA): UvA
Studieomgeving (MA): UvA
Berichten: 1385
|
| Geplaatst: vr 11 aug 2006 8:21 Onderwerp: |
|
|
| bona fides schreef: | | Tja, daar twijfel ik dus. Ik vind de belastingdienstposter zonder meer humoristisch, maar of ik deze nu met de Duke-poster vind spotten... eigenlijk niet. Het gebruik van een videogame-poster in een spotje van de belastingdienst vind ik meer een geval van zelfspot van de belastingdienst. |
Dat is waar. Er zit een heel groot contrast tussen Duke en de belastinginspecteur, en dat is naar beide kanten grappig. Duke Nukem stiekem belastinginspecteur? Of de ambtenaar die zichzelf stoere gespierde vechtersbaas denkt? Lache!
| Quote: | | Dan denk ik eerder aan iets dat zich richt tot het Duke Nukem-publiek, iets dat echt verwijst naar de videogamecultuur. |
Deze poster is bedoeld voor dat publiek (zie originele site). Het is tenslotte voor de Tj-biljetten, teruggaaf van belasting voor jongeren. Die hebben allemaal net vakantiewerk gedaan en recht op teruggaaf. Om hen daarop te wijzen middels een Duke Nukem-imitatie vind ik wel goed gevonden.
Daarom vind ik het dus ook een toelaatbare parodie. Je bespot de Duke Nukem poster, juist omdat je een suffe belastingambtenaar laat optreden als keiharde spierbundel met giga-geweren.
Ik zie die kids nog wel Duke Nukem spelen en bij het neerschieten roepen "Leuker kunnen we 't niet maken, wel makkelijker!" *KA-BOOM*
| Quote: | | En is de juiste vraag dan "met het oogmerk" of "mede met het oogmerk"? Dat maakt ook weer groot verschil. Eigenlijk denk ik dat het de bedoeling van artikel 18b Aw is om zuivere parodieën toe te staan, niet om inbreuken te rechtvaardigen die toevallig ook als parodie kunnen worden bestempeld maar die met een ander oogmerk zijn gemaakt. |
De Memorie van Toelichting is er erg kort over, en ook de boeken die ik heb (Spoor Verkade Visser, Wichers Hoeth) gaan heel kort in op wat een parodie is en wat toegestaan moet zijn.
Grofweg hebben we alleen die drie criteria van het origineel voor gek zetten, geen concurrentiebedoelingen en geen afbreuk doen aan het origineel.
Ik denk niet dat dat het enige doel mag zijn van een toelaatbare parodie, dat zou wel erg beperkt zijn. Onder oud recht werd het liedje "Jelle" (een parodie op Eminem's "Stan") een toelaatbare parodie geacht (zie vonnis), ondanks het feit dat het liedje gewoon verkocht werd en dus commercieel was. Kennelijk helpt 't als je het een "uit de hand gelopen grap" noemt.
Ook het imitatie-Suske & Wiske album De Glunderende Gluurder (zie voorpagina en andere voorbeelden was toelaatbaar ondanks dat het werd verkocht. Alleen bleek er meer overgenomen te zijn dan nodig was voor de parodie, en op grond daarvan werd het verboden.
Nu ik er nog eens over nadenk, waar was "Jelle" eigenlijk een parodie op? Hij gebruikt werk van Eminem, bespot dat door het kleinburgerlijk neer te zetten waardoor alles best meevalt (met de fiets het Tjeukemeer induiken met een cavia in je rugzak in plaats met de auto met vriendin in de achterbak opgesloten bijvoorbeeld), en voert Syb van der Ploeg op in de rol van grote popster/idool waar de hoofdpersoon naar opkijkt. Wordt Syb hier geparodieerd?
Maar goed, een ervaren auteursrecht-jurist vertrouwde me eens toe "het mag als de rechter het grappig vindt".
Arnoud[/img] |
|
|
|
|
|
|
|
